S.Sudarmaji (1923-1989): Dari kerani ke Pengarah Filem.

Oleh: Harith Faruqi Sidek

S.Sudarmaji (1923-1998)

S.Sudarmaji bin S. Abdullah lahir di Jogjakarta, Indonesia pada tanggal 19 september 1923. Sebelum menjejak kaki ke Studio Jalan Ampas, beliau pernah bekerja sebagai pelaut, beliau mula terlibat dalam dunia seni pada tahun 1948, tetapi bukan sebagai seniman, sebaliknya sebagai seorang kerani kontiniti yang bertanggungjawab mencatatkan adegan terakhir pada hari penggambaran sebelum disambung pada hari seterusnya ( Zainuri Misfar, 1998).

S.Sudarmaji, gambar tahun 1974 (Sumber: Berita Harian, 1989).

Allahyarham merupakan seorang seniman yang berbakat, selain berlakon, beliau juga merupakan seorang pengarah filem, penulis lirik, penulis skrip dan guru tarian.Sebagai Pelakon, antara filem lakonan beliau ialah, Tiga Abdul(1964) , Nasib Labu-Labi (1963), Antara Dua Darjat (1960) dan Hang Tuah (1956). Sebagai Penulis Skrip, antara filem yang beliau tulis ialah, Penarik Beca (1955), Semerah Padi (1956), Sumpah Orang Minyak (1958) dan Nasib Labu-Labi (1963). Antara filem arahan beliau pula ialah, Detik 12 Malam (1979), Perjanjian Syaitan (1981), Langit Tidak Selalu Cerah (1981) dan Kabus Tengahari (1982). Sebelum menduduki kerusi pengarah, beliau terlebih dahulu menimba pengalaman sebagai Penolong Pengarah, antara filem yang terlibat ialah, Bujang Lapok (1957), Sarjan Hassan (1957), Ali Baba Bujang Lapok (1961), Seniman Bujang Lapok (1961) dan Ibu Mertuaku (1962).

Sebagai penulis lirik, Allahyarham dikatakan telah menghasilkan lebih kurang 128 buah lirik lagu, antara yang popular ialah Getaran Jiwa, Putus Sudah Kasih Sayang, Jeritan Batinku, Bunga Melor, Rukun Islam lima perkara dan Bahtera Merdeka.

S.Sudarmaji meninggal dunia pada 23 April 1989 di Hospital Besar Kuala Lumpur akibat komplikasi sakit kencing manis dan buah pinggang, ketika itu beliau berusia 65 tahun. Jenazah beliau disemadikan di Tanah Perkuburan Islam Suntax, Batu Sembilan, Cheras. Beliau meninggalkan seorang isteri, Kamisah Kamijo (meninggal dunia pada 11 september 1998 pada usia 90 tahun akibat sakit tua) dan seorang anak perempuan, Sri Rahayu. Anak beliau, Sri Rahayu pernah popular dengan watak Ayu, kanak-kanak yang sering meminta upah 20 sen daripada Sudin dalam filem Bujang Lapok.

Sri Rahayu Sudarmaji, waris tunggal S.Sudarmaji. (Sumber: Utusan Malaysia, 30 November 2013)

Rujukan:

Ayu 20 sen sudah bergelar nenek. (30 november 2013). Utusan Malaysia.

http://cinemamalaysia.com.my (akses pada 17 Disember 2013)

Huzz. (25 Januari 1998). Mana dia anak S.Sudarmaji ?. Utusan Malaysia.

Pengarah, Penggubah Lagu S.Sudarmaji meninggal. (24 April 1989). Berita Harian.

Ramli MS. (5 November 2008). Lirik dulu halus, sekarang puitis. Berita Minggu.

Siti Jarum. (23 Disember 2012). Mereka dibelakang P.Ramlee. Utusan Malaysia.

Tuntutan royalty waris S.Sudarmaji selesai. (24 September 1998). Berita Harian.

Yusof Haslam. (22 Jun 2003). Menjejaki Produser Melayu. Berita Minggu.

Zainuri Misfar, Mona Ahmad. (18 September 1998). Waris sukar dapat royalty S.Sudarmaji. Berita Harian.

Zainuri Misfar. (13 Jun 1998). Jiwa seni S.Sudarmaji. Berita Harian

ITM cipta logo UUM

Oleh: Harith Faruqi Sidek

Seperti yang dilaporkan dalam akhbar New Straits Times bertarikh 15 Mei 1986, logo, jubah serta cokmar rasmi Universiti Utara Malaysia (UUM) adalah hasil ciptaan warga Kajian Senireka ITM (kini UiTM). Pasukan yang dianggotai oleh 3 orang pensyarah bersama 12 orang pelajar ini telah diamanahkan melaksanakan projek yang memakan masa 2 tahun ini oleh Naib Canselor UUM pada ketika itu, Profesor Tan Sri Datuk Dr. Awang Had Salleh (Allahyarham). 

Menurut Prof. Awang Had, pemilihan ITM adalah atas pertimbangan institusi tersebut memiliki sumber serta kepakaran yang diperlukan, tambahan lagi beliau mahukan projek tersebut memiliki sentuhan kebangsaan. Menurut ketua projek yang juga merupakan ketua kajian senireka ITM, Encik Zahari Zain Sulaiman (kini Profesor Dr.), pasukan mereka menghantar 30 rekaan sebelum satu daripadanya dipilih oleh pihak UUM, dan rekaan cokmar yang terpilih adalah merupakan rekaan beliau sendiri.

Sumber:

ITM design is varsity logo. (15 May 1986). New Straits Times.

Peraturan wajibkan penunggang motosikal memasang lampu diperkenalkan.

Oleh: Harith Faruqi Sidek

Peraturan mewajibkan setiap penunggang motosikal memasang lampu mula diperkenalkan pada tahun 1992. Berikut adalah poster yang dimuatkan didalam akhbar New Straits Times.

Sumber:

New Straits Times, 3 September 1992
New Straits Times, 4 September 1992

Hijjaz Kasturi : Insan disebalik rekabentuk Bangunan Tabung Haji.

Oleh: Harith Faruqi Sidek

Hijjaz Kasturi merupakan arkitek yang bertanggungjawab merekabentuk bangunan Tabung Haji yang siap dibina pada tahun 1984. Pembinaan bangunan setinggi 38 tingkat itu menelan belanja sebanyak RM95 juta. Rekabentuk bangunan ini dikatakan pernah mengundang kritikan kerana dikatakan banyak membazirkan ruang serta rekaan yang tanpa fungsi yang jelas. Namun bagi beliau, setiap rekaan beliau mempunyai falsafahnya yang tersendiri dan menganggap bangunan Tabung Haji adalah antara rekaan beliau yang terbaik. Selain bangunan Tabung Haji, antara bangunan lain yang merupakan hasil karya beliau ialah,

- Menara MPPJ (1987), kos RM50 juta.

- Menara Maybank (1989), kos RM234 juta.

- Menara Shahzan (1990), kos RM90 juta.

- Bangunan Lot 10 (1991), kos 84 juta.

- Stadium Shah Alam (1995), kos 277 juta.

- Bangunan Suruhanjaya Sekuriti (1999), kos RM260 juta.

- Menara Telekom (2000), kos RM600 juta.

- Putrajaya Convention Centre (2003) kos RM600 Juta.

Sumber:

Defining the Hijjaz skyline (22 August 1992). New Straits Times, p.21

Hijjas Kasturi Associates Sdn. at http://www.hijjaskasturi.com/ (access on 12 Disember 2013)

Rezeki Piala Malaysia: Fandi Ahmad jadi Jutawan.

Oleh: Harith Faruqi Sidek

Sewaktu memasuki tahun ketiga bermain dengan pasukan Pahang , Fandi Ahmad yang pada ketika itu berusia 30 tahun dikatakan menerima gaji yang begitu lumayan, iaitu kira-kira RM15,000 sebulan, jumlah ini tidak termasuk elaun, bonus atau lain-lain ganjaran. Pendapatan keseluruhan beliau sejak mula bermain bolasepak secara profesional dilaporkan telah meletakkan pemain itu muncul sebagai ahli sukan pertama di Singapura yang menjadi jutawan. 

Sebelum bermain di Pahang, Fandi terlebih dahulu bermain dengan pasukan Niac Mitra (Indonesia), FC Gronigen (Belanda),Kuala Lumpur dan tempoh singkat selama 2 bulan di OFI Crete(Greece). Namun pendapatan tertinggi beliau dilaporkan diperolehi sewaktu beraksi dengan pasukan Kuala Lumpur dan Pahang, malah beliau berjaya membantu kedua pasukan berkenaan muncul juara Piala Malaysia.

Sumber:

The million dollar man: Fandi is Singapore's first sports millionaire (20 November 1992). New Straits Times.

GP Formula One pertama di Malaysia tahun 1999.

Oleh: Harith Faruqi Sidek


Litar Sepang menjadi gelanggang Grand Prix Formula One buat kali pertama pada tahun 1999, dengan perlumbaan rasminya pada 17 Oktober 1999. Seramai 22 orang pelumba mengambil bahagian dengan pasukan yang menjadi perhatian ialah Sauber-Petronas yang dianggap pasukan tuan rumah, selain pasukan utama lain seperti Ferrari dan McLaren. Edisi sulung ini dikenali sebagai Petronas Malaysia Grand Prix.

Logo yang digunakan media untuk Petronas Malaysian Grand Prix 1999.

Pada kelayakan menentukan petak perlumbaan, pelumba Ferrari, Michael Schumacher telah mencatat masa terpantas dan diikuti oleh rakan sepasukan, Eddie Irvine, sementara petak ketiga diisi oleh pelumba McLaren, Mika Hakkinen. Pasangan pelumba Sauber-Petronas, Jean Alesi dan Pedro Diniz memulakan perlumbaan di petak yang agak kebelakang iaitu 15 (Alesi) dan 17(Diniz).

Kedudukan petak perlumbaan 22 pelumba Petronas Malaysian Grand Prix 1999.

Perlumbaan sebanyak 56 pusingan itu walaubagaimanapun dimenangi oleh pasukan Ferrari dengan kedudukan 1-2 dengan Irvine sebagai juara dan Schumacher ditempat kedua, Mika Hakkinen dari McLaren ditempat ketiga. Pelumba pasukan Sauber-Petronas menamatkan perlumbaan dengan nasib yang berbeza, ketika Jean Alesi berjaya menamatkan perlumbaan dalam kelompok 10 teratas iaitu pada kedudukan ketujuh, Pedro Diniz pula gagal meneruskan perlumbaan setelah keretanya terbabas dari litar.

Tun Dr. Mahathir menyampaikan hadiah kepada pemenang. (NST, 18 Oktober 1999).

Kontroversi kemudiannya meletus apabila kedua pelumba Ferrari berkenaan dibatalkan selepas 3 jam perlumbaan berakhir atas alasan kereta mereka melanggar peraturan spesifikasi yang dibenarkan. Dengan pembatalan itu, Mika Hakkinen diisytiharkan juara dengan pasangan pelumba dari pasukan Stewart-Ford, Johnny Herbert dan Rubens Barrichello dinaikkan ke kedudukan kedua dan ketiga. Namun Ferrari kemudiannya membuat rayuan dan berjaya memenangi kes mereka, lalu mata kejuaraan dan tempat kedua yang ditarik pada GP Malaysia dikembalikan.

Berita pembatalan kemenangan pasukan Ferrari 3 jam selepas perlumbaan berakhir.

Rujukan:

Grand Prix 1999 grid position. (17 Oktober 1999). The New Straits Times.

Harris Taib. (18 October 1999). Ferrari disqualified after 1-2 finish. The New Straits Times.

Harga rumah seksyen 3, Bandar Baru Bangi tahun 1988.

Oleh: Harith Faruqi Sidek

Keratan akhbar iklan perumahan seksyen 3 Bandar Baru Bangi (NST, 6 Disember 1988)

Suatu masa dahulu dalam tahun 1988, harga rumah berangkai di Seksyen 3, Bandar Baru Bangi dijual dengan harga RM76,000 hingga RM80,000 seunit. Ia merupakan sebuah projek oleh anak syarikat Tabung Haji, sehingga kini dikalangan orang lama, perumahan ini sering dirujuk sebagai 'rumah Tabung Haji'.


Sumber:

Perumahan Bandar Baru Bangi: seksyen 3. (6 Disember 1988). New Straits Times.

Le Run : kacukan basikal dan papan luncur.

Oleh: Harith Faruqi Sidek

Keratan akhbar berita pelancaran basikal Le Run di Malaysia 

Pada 12 November 1988, syarikat basikal terkemuka, Raleigh secara rasmi memperkenalkan basikal model Le Run di Malaysia. Basikal unik ini berkonsepkan gabungan basikal dan papan luncur (Skateboard) dan Malaysia merupakan negara asia pertama yang menerima kemasukan basikal model ini. Sewaktu mula diperkenalkan, Le Run dijual dengan hargapasaran sebanyak RM155 (model standard) dan RM138 (model junior). Basikal yang popular dengan tagline " Why Walk When You Can Le Run" ini dikatakan telah terjual sebanyak 300,000 unit di Amerika Syarikat, namun pasaran di Malaysia pastinya tidak sehangat itu, apatah lagi basikal jenis BMX masih menjadi kegilaan.

Sumber:

Why walk when you can Le Run?. The New Straits Times.13 November 1988.

Pakcik Mohamad Nor Hamid: Bekas kelasi melayu di Liverpool berlakon disamping P.Ramlee.

Oleh; Harith Faruqi Sidek

Pakcik Mohamad Nor Hamid...bekas kelasi di Liverpool.

Pada tarikh 1 November 2013, telah diadakan mesyuarat kedua jawatankuasa bertindak untuk menyelamatkan rumah warisan melayu Liverpool no.7, Jermyn Street. Mesyuarat tersebut turut disertai oleh seorang bekas kelasi melayu di Liverpool, iaitu Pakcik Mohamad Nor Hamid. Pakcik Mohamad Nor sememangnya menjadi sumber rujukan bagi sesiapa yang menjalankan penyelidikan berkaitan melayu Liverpool, maka tidak hairanlah jika nama beliau acapkali muncul dalam karya sarjana dalam dan luar negara, antaranya Profesor Tim Burnell dari Singapura.

Sebelum dan selepas mesyuarat, Pakcik Mohamad Nor atau lebih mesra dengan panggilan Pakcik Mad Nor telah berkongsi kisah dengan melayan apa jua soalan atau isu yang dibangkitkan oleh ahli mesyuarat, antaranya isu peranan masyarakat melayu dalam sejarah pembangunan Masjid Ar-Rahma, rumah kelab MSA yang kian uzur sehinggalah kepada pengalaman beliau sendiri sebelum sampai di Liverpool.

Pakcik Mad Nor yang berasal dari Melaka ini  rupanya pernah bekerja di Studio Jalan Ampas, Singapura dibawah syarikat Shaw Brothers. Malah beliau turut berkongsi kisah bagaimana beliau pernah bergandingan dengan Allahyarham P.Ramlee dalam filem 'Antara Senyum dan Tangis' yang diterbitkan dalam tahun 1952.

Undang-undang mewajibkan pemakaian Topi Keledar: bila ia bermula...

Oleh: Harith Faruqi Sidek

Iklan Topi Keledar dengan Standard MSI:1969.

Penguatkuasaan Undang-undang mewajibkan pemakaian Topi Keledar bagi penunggang motorsikal mula dilaksanakan pada tahun 1973. Sebelum itu telah diperkenalkan saranan memakai Topi Keledar yang diluluskan oleh MSI (kini SIRIM) pada tahun 1969 yang dikenali sebagai MSI:1969. Pada ketika itu, setiap Topi Keledar yang mendapat kelulusan MSI akan disertakan dengan sijil akuan ketulenan, dan pembeli perlumenyimpan keratan sijil ini bagi tujuan pemeriksaan oleh penguatkuasa sekiranya diperlukan kelak.



Sumber:

New Straits Times, 5 Oktober 1973

Radin Umar R.S, Kulanthayan S, Law T.H, Ahmad H, Musa A.H & Mohd A.M.T. Helmet initiatives programs in Malaysia. Pertanika J. SCi. & Technology Supplement 13 (1): 29-40 (2005).

Jejak warisan: No.7 Jermyn Street, Liverpool.

Oleh: Harith Faruqi Sidek

Kapten Hubert Berkeley (1864-1942) : 'Raja Putih Hulu Perak'

Oleh: Harith Faruqi Sidek

Kapten Hubert Berkeley, circa 1922 di Hulu Perak ( Gambar: Royal Commonwealth  Society)

Jika James Brooke mendapat jolokan Raja Putih Sarawak, di semenanjung juga terdapat seorang lagi pegawai inggeris yang mendapat jolokan yang sama, iaitu Kapten Hubert Berkeley. Menariknya, Hubert Berkeley bukan seorang residen atau jawatan yang seumpamanya, sebaliknya beliau adalah seorang penjawat awam, atau lebih tepat lagi seorang Pegawai Daerah bagi  Hulu Perak.

Kerjaya Awal.

Hubert Berkeley yang dilahirkan pada tahun 1864,  berasal dari keluarga bangsawan, datuk beliau bergelar ‘Earl of Kenmare’. Hubert Berkeley memulakan kerjaya di Malaya sebagai seorang inspektor Polis di Dinding, Perak pada tahun 1886. Pada tahun 1889, beliau memasuki perkhidmatan awam negeri Perak dan ditugaskan di Daerah Hulu Perak mulai tahun 1891. Beliau kemudiannya dinaikkan pangkat sebagai Pegawai Daerah di Klang, Selangor pada tahun 1902, sebelum bertukar ke kawasan Hulu Perak dalam tahun yang sama. Sebelum itu beliau merupakan anggota tentera berpangkat Kapten dalam regiment Worcestershire ketika perang dunia pertama.

Menjalani Cara Hidup Tempatan

Hubert Berkeley mempunyai gaya hidup yang unik, lain dari kebiasaan pegawai berbangsa eropah yang berkhidmat di Malaya, beliau memandang sepi arus permodenan, sebaliknya selesa dengan suasana kehidupan tradisional yang menjadi amalan penduduk tempatan di Hulu Perak pada ketika itu. Menurut Robert Heussler ( 1981:124), Hubert Berkeley benci pada jalan raya beturap, mesin, peguam, Pemberi pinjaman wang (moneylenders) dan surat Khabar. Hubert Berkeley sangat menggalakkan aktiviti pertanian, terutamanya penanaman padi, sayur-sayuran dan buah-buahan, walhal dalam daerah lain di negeri Perak, perusahaan getah dan bijih timah merupakan industri yang mendapat keutamaan. Kapten Hubert Berkeley turut mencipta motto sendiri bagi daerah Hulu Perak, iaitu 'Koh Dhulu', ianya merupakan perkataan yang digunakan oleh penduduk tempatan ketika mengendalikan gajah.

Hubert Berkeley juga tidak menggunakan kereta sebagai pengangkutan utama beliau, sebaliknya memilih kuda dan gajah. Gajah yang menjadi ‘kenderaan rasmi’ beliau bernama Awang Padang, malah jika perlu menghadiri majlis rasmi di Kuala Kangsar, beliau akan membawa bersama gajahnya dari Grik.(Butcher:230).

Ketika mengadakan keraian di kediamannya, Huber Berkeley lebih suka memilih persembahan wayang kulit,makyong dan laga ayam berbanding acara tarian atau pancaragam. Selain daripada itu, Berkeley juga tidak kekok mengenakan sarong, tanjak dan baju melayu sebagai pakaian harian beliau.

Gambar bertarikh 24 Disember 1924. Dari kiri ke kanan: To' Muda Meor Yahya bin  Ngah Muhammad Amin (ADO Lenggong), W.E.M. Martin (Pegawai Perhutanan Kuala Kangsar), Kapten Hubert Berkeley (Pegawai Daerah Hulu Perak), J.G Crawford (ADO Kroh), A.N Kenion (Peguam dari Ipoh), Mat Saman Mat Seh (Timbalan ADC Grik). Berdiri di belakang ialah Meor Ahmad Ngah Muhammad Amin (Penghulu Temelong). (Gambar : Arkib Negara Malaysia)

Tidak ‘sebulu’ dengan pentadbir Inggeris

Hubert Berkeley mentadbir Daerah Hulu Perak tanpa mengikut arus yang ditetapkan oleh Residen Perak atau arahan tertinggi dari Kuala Lumpur. Antaranya contoh pelanggaran arahan ialah, beliau membuka penempatan khas bagi bekas penjenayah dan berada dibawah pengawasan beliau sendiri serta menolak arus pemodenan yang cuba diperkenalkan oleh Residen Perak pada ketika itu. Oleh kerana Hubert Berkeley mentadbir Daerah Hulu Perak mengikut agenda beliau sendiri dan lari dari arahan dari Kuala Lumpur, beliau sebolehnya akan menghalang sebarang lawatan dari pegawai inggeris terutamanya Residen Inggeris. Antara helah yang dilakukan ialah dengan mengadakan cerita tentang halangan laluan atau mencipta halangan seperti menumbangkan pokok merentasi laluan utama ke Grik.

Sikap serta lagak Berkeley yang suka membawa pasukan beruniform beliau sendiri serta membawa khemah peribadi yang besar tidak disenangi oleh pegawai inggeris yang lain, malah mereka juga melihat Berkeley sebagai seorang yang degil apabila banyak surat rasmi yang dikirimkan atas urusan rasmi ke Daerah Hulu Perak tidak diendahkan oleh beliau.

Kapten Hubert Berkeley (dalam bulatan) bersama pasukan ekspedisi beliau yang menggunakan gajah sebagai pengangkutan. (Gambar: Arkib Negara Malaysia)

Rapat dengan penduduk tempatan

Hubert Berkeley mempunyai hubungan yang mesra dan rapat dengan penduduk tempatan, beliau sangat kenal dengan setiap ketua kampung serta nama kampung dalam daerah Hulu Perak. Malah ada keluarga penduduk tempatan yang begitu rapat hinggakan beliau dapat menamakan tiga generasi keluarga berkenaan. Hubert Berkeley juga tidak lokek membantu penduduk yang berada dalam kesempitan dengan wang sakunya sendiri.

Nama inggeris di Hulu Perak

Meskipun sangat serasi dan menjiwai cara hidup tempatan, Hubert Berkeley tetap tidak dapat lari dari menunjukkan aprisiasi pada tanah kelahiran beliau di England, ini dibuktikan apabila beliau menamakan beberapa tempat di Grik dengan unsur inggeris. Residen Perak, Leftenan Kolonel W.J.P Hume ketika sampai Grik tertarik denga  adanya beberapa tempat yang dinamakan dengan unsur inggeris oleh Berkeley, contohnya ‘Downing Street’, ‘Picadilly’, ‘Rotten Row’ dan ‘Berkeley Square’. Tidak pasti jika nama berkenaan masih kekal ke hari ini.

Meninggalkan Grik

Hubert Berkeley bersara dari jawatan Pegawai Daerah Hulu Perak pada tahun 1926, ketika berusia 62 tahun, iaitu tujuh tahun melebihi usia persaraan kebanyakkan pegawai inggeris pada masa itu. Di England, Hubert Berkeley meneruskan resam kehidupan beliau sepertimana ketika Grik, iaitu dengan bertani dan menternak lembu dan kambing, beliau meninggal dunia pada tahun 1942, sejurus selepas tercetusnya perang dunia kedua. Menurut Heussler (1981:126), selepas Hubert Berkeley bersara dan pulang ke England, Daerah Hulu Perak mula merasai arus pemodenan yang dibawa oleh pengganti beliau.

Rujukan:

Butcher, John G. The British in Malaya 1880-1941. Oxford Press: Oxford. 1979.

Heussler, Robert. British Rule in Malaya: The Malayan Civil Service and its Predecessors, 1867-1942.Clio Press: Oxford.1981.

Nasir Jalil: lagenda bolasepak Terengganu lulusan Universiti Riyadh.

Oleh: Harith Faruqi Sidek

Nasir Jalil (Sumber: Berita Harian, 6 November 1978)

Kehadiran pemain bolasepak dalam liga tempatan dari kalangan graduan universiti bukanlah sesuatu yang asing pada masa kini, apatah lagi dengan kewujudan pertandingan di peringkat univesiti seperti Liga IPT. Sebelumnya para pemain bolasepak mendapat tawaran dari universiti yang menawarkan kursus Sains Sukan bagi tujuan mempromosi dan memperkasa program pengajian tersebut yang dipelopori oleh UiTM. Nama seperti K.Reuben dan Amiridzwan Taj yang bermain untuk pasukan kebangsaan dan ATM misalannya lahir dari liga IPT sewaktu  mewakili universiti masing-masing iaitu UKM dan UiTM.

Nasir Jalil dan rakan-rakan dari Madrasah Al-Junied yang turut mendapat tawaran melanjutkan pelajaran ke Timur Tengah. ( Sumber : Berita Harian, 6 November 1978)

Senario ini agak janggal bagi arena bolasepak tahun-tahun sebelumnya, jika adapun sekitar tahun 90an baru ada nama seperti Zulfatah Zulkarnain, graduan USM yang mewakili pasukan Kedah, kemudiannya muncul nama seperti Haris Safwan dan Farid Dewan yang juga merupakan graduan dari universiti tempatan. Namun dalam era 70an-80an, ada Nasir Jalil, pemain kebangsaan Singapura yang turut mencipta nama dengan pasukan Terengganu, beliau merupakan graduan dari sebuah universiti dari timur tengah, iaitu Universiti Imam Muhammad bin Saud, yang terletak di Riyadh, Arab Saudi. Nasir Jalil yang terkenal dengan jolokan 'Kuda liar' dek kelincahan dan gaya permainan yang tidak kenal penat itu melanjutkan pelajaran dalam bidang Bahasa Arab dan Agama Islam selama 5 tahun mulai tahun 1978. Sebelumnya beliau memang mempunyai latar belakang pendidikan agama melalui persekolahan beliau di Madrasah Al-Junied Al-Islami di Singapura. Pembelajaran beliau di Universiti Riyadh itu adalah dibawah tanggungan biasiswa yang ditawarkan oleh universiti berkenaan.

Ayam Tambatan skuad penyu dari seberang tambak...Nasir Jalil dan Ahmad Paijan ( Sumber: Berita Harian, 13 Mac 1986)

Selepas tamat pengajian, beliau kembali menyarung jersi bolasepak dengan menyertai pasukan kebangsaan Singapura sebelum berhijrah ke Terengganu pada tahun 1982, selain bermain bolasepak, beliau turut menjadi guru agama di sana sehinggalah mendapat taraf penduduk tetap dan kemudiannya kerakyatan Malaysia pada tahun 1988. Kegemilangan beliau bersama pasukan Terengganu meletakkan beliau sebaris dengan bintang Terengganu yang sezaman dengannnya, iaitu Ahmad Paijan, Raimi Jamil, Norhalis Shafik (juga merupakan sepupu Nasir), Zulkifli Hamzah, Adang Abdullah dan ramai lagi.

 

Aksi Nasir Jalil dalam perlawanan menentang Perlis dalam pertandingan Piala Emas Raja-Raja yang pernah ditayangkan di RTM1 (Kredit haaasuddoh)

Di kalangan penyokong Terengganu, Nasir Jalil terkenal dengan gelaran 'Ustaz', biarpun dengan imej berambut panjang sewaktu diawal penampilan beliau dengan skuad penyu itu. Nasir Jalil meninggal dunia pada 8 Jun 2011 di Terengganu akibat penyakit barah otak yang dihidapinya sejak tahun 2004 lagi, ketika itu beliau berusia 55 tahun. Allahyarham Nasir Jalil meninggalkan seorang isteri dan 6 orang anak.

Rujukan:

Cemuhan tak patahkan azam mereka untuk belajar. Berita Harian, 6 November 1978 from NewspaperSG.

Nasir kembali sertai skuad kebangsaan. Berita Harian, 1 Januari 1980 from NewspaperSG.

Nasir undur dari skuad kebangsaan, Berita Harian 10 April 1981from NewspaperSG.

 Sazali Abdul Aziz. Ex-lion Nasir dies, The New Paper, 8 Jun 2011.

Yusoff Rahman. Melayu S'pura mahu Nasir pula, Berita Harian, 19 Julai 1979 from NewspaperSG.

Lagu Negeri dan 'Negaraku' di Pawagam: Suatu masa dahulu

Oleh: Harith Faruqi Sidek

Antara keratan akhbar tentang isu lagu negeri dan kebangsaan di pawagam.

Selepas merdeka, lagu kebangsaan serta lagu negeri pernah dimainkan di Pawagam setiap kali selepas tayangan. Namun ianya menimbulkan polemik kerana kebanyakan penonton tidak menunjukkan tanda hormat ketika kedua lagu tersebut dimainkan, kerana pada ketika itu mereka sudah sibuk mencari pintu keluar pawagam. Begitu juga dengan sikap pemilik pawagam yang tidak mengendahkan kualiti audio lagu yang dimainkan, ada yang sudah begitu teruk kualitinya hingga tidak jelas senikatanya.

Namun lain pula di Kelantan, lagu negeri dimainkan sebelum tayangan sambil layar menayangkan imej Sultan dan pemimpin negeri. Undang-undang berkaitan memainkan lagu kebangsaan di tempat awam termasuk pawagam juga memperuntukkan hukuman sehingga RM100 atau penjara selama sebulan bagi mereka yang tidak berdiri hormat ketika lagu kebangsaan dimainkan (TST, 9 march 1968).

Berdasarkan pengalaman ini, cadangan Menteri Komunikasi dan Multimedia agar lagu Negaraku dimainkan sebelum tayangan mulai 28 Ogos hingga 3 September 2013 sempena sambutan Hari Kemerdekaan adalah tepat dan bersesuaian.

Rujukan :

The Straits Times, 22 February 1958
The Straits Times, 5 April 1958
The Straits Times, 29 May 1958
The Straits Times, 30 July 1960
The Straits Times, 26 March 1965
The Straits Times, 27 March 1965
The Straits Times, 17 October 1966
The Straits Times, 29 July 1967
The Straits Times, 9 March 1968

Lebaran kini tanpa 'Pohon Seri Budi'.

Oleh: Harith Faruqi Sidek

Lakaran 'Pohon Seri Budi'  ( Sumber: BH, 10 November 1970)

Sesuatu yang telah 'hilang' di zaman ini...'Pohon Seri Budi' itulah nama pohon yang suatu masa dahulu menghiasi ruang tamu kediaman orang melayu sepanjang syawal. Pohon hiasan ini merupakan pokok atau ranting kayu yang dihiasi dengan kad-kad Ucapan Hari Raya yang diterima. Mungkin bagi memastikan kad raya mencukupi untuk menghiasi pohon ini, maka setiap kiriman kad akan disertakan pantun berikut;

Pecak Kaca, Pecah Gelas,

Sudah Baca, Harap Balas

dengan harapan, setiap kiriman kad akan dibalas kembali oleh penerima.

 

Dari ruang rumah, hiasan ini kemudiannya menghiasi pula pejabat-pejabat dan pusat membeli belah.

Namun mulai akhir 90an, pohon hiasan  ini mulai lenyap sedikit demi sedikit, ianya sejajar dengan perkembangan kad elektronik serta kiriman ucapan di persada maya melalui media sosial terutamanya Facebook.

Azah Aziz ( Sumber: www.perdana.org.my )

Keterangan mengenai 'Pohon Seri Budi' ini muncul dalam Berita Harian di ruang Dewan Wanita kelolaan tokoh budayawan Azah Aziz, namun tidak pasti adakah beliau juga yang mengilhamkan nama pohon hiasan ini.

 

Rujukan

Pohon Seri Budi, Berita Harian, 10 November 1970.

Terima Kasih Dr. Baghwan Singh: Derma tertinggi untuk Universiti Kebangsaan.

Oleh : Harith Faruqi Sidek


Universiti Kebangsaan Malaysia lahir dari aspirasi rakyat yang mahukan sebuah institusi pengajian tinggi dengan semangat kebangsaan. Pembangunan awal UKM juga diatas dana sumbangan rakyat yang terdiri dari persatuan, agensi, kerajaan negeri dan orang perseorangan.

Tun Abdullah Salleh. Pendaftar UKM yang pertama.

Menurut Pendaftar UKM pada ketika itu, Encik Abdullah Salleh (Allahyarham Tun), derma tertinggi yang diterima dari individu ialah sebanyak RM10,010, insan budiman tersebut ialah Dr. Baghwan Singh, seorang ahli kajikuman di Pusat Penyelidikan Perubatan Kuala Lumpur. Seperti yang kita maklum, dalam tahun 1970an, nilai 1,000 yang dihulurkan setiap bukan itu bukanlah satu jumlah yang kecil. Perkara ini membuktikan bahawa UKM tertubuh atas aspirasi kolektif rakyat Malaysia yang terdiri dari pelbagai kaum.

Keratan Akhbar Berita Harian, 6 Julai 1970.

Rujukan:


Hamidon Bahari. $100 tiap bulan dari doktor untok UK, 6 Julai 1970.

Kisah 'Bedak Nyonya' Sam Fong Hoi Tong: menghiasi wajah wanita turun temurun.

Oleh:  Harith Faruqi Sidek

Bedak Sam Fong 

Sam Fong Hoi Tong Face Powder atau ‘bedak nyonya’ adalah bahan kosmetik yang sangat popular zaman berzaman, tentu ramai yang ingat dengan bedak muka berbuku yang diletakkan dalam bekas empat segi berwarna kuning, diluarnya dihiasi dengan paparan wajah wanita cina. Bedak ini telah diasaskan pada tahun 1889 oleh Chan Chow Tong yang berasal dari wilayah Canton, China dan mula dikilangkan secara meluas melalui kilangnya di Kowloon, Hong Kong.

versi yang mempunyai tulisan Hoi Tong Talcum Powder untuk dieksport ke eropah (NSUT, 23 Oktober 1988

 Menurut laporan akhbar New Sunday Times bertarikh 23 Oktober 1988, ‘bedak nyonya’ ini telah memasuki pasaran negara sejak perang dunia kedua lagi (NSUT, 23 Oktober 1988). Di Malaysia, ianya  dikeluarkan oleh syarikat Sam Fong (M) Sdn. Bhd mulai tahun 1965.  Pada zaman kegemilangannya sekitar tahun 80an, syarikat ini mengeluarkan kira-kira 12,000 unit ‘bedak nyonya’ sebulan, dan ianya juga dieksport ke luar negara seperti Sri Lanka, timur tengah dan eropah.

Rujukan:

Azman Ahmad. Powder Power. New Sunday Times, 23 Oktober 1988.

Face on/off. Today, 10 Jun 2005.

More Cosmetics from Hong Kong due soon. The Straits Times, 6 March 1959

Kisah Sate Ria suatu masa dahulu...

Oleh: Harith Faruqi Sidek

Logo Sate Ria

Nama Restoran Sate Ria suatu ketika dahulu amat masyur sekitar 80an hingga awal 90an, perniagaan ini mampu dikembangkan menjadi perniagaan secara francais yang lebih maju berbanding perniagaan makanan segera yang lain pada ketika itu seperti Kentucky Fried Chicken (KFC), Shakey’s Pizza dan White Castle Hamburger. Secara kebetulan, perniagaan makanan segera luar negara berkenaan juga berada dibawah satu payung pengurusan yang sama, iaitu Innovest Food Chain Sdn. Bhd. Namun badai yang melanda syarikat induk itu pada tahun 1992 telah menjejaskan perniagaan makanan segera yang dinaunginya. (Lokman Mansor, 1999).

Restoran Sate Ria yang popular sekitar tahun 80an.

Menurut laporan Berita Harian bertarikh 2 Januari 1989, Sate Ria Sdn. Bhd. pada mulanya merupakan anak syarikat Mara Holding, dan ketika dibawah pengurusan ini, Sate Ria berada di zaman emasnya. Berpuluh cawangan restoran dalam dan luar negara dibuka, dibantu pula dengan skim pinjaman perniagaan sehingga RM8,000 untuk pada graduan bagi memulakan perniagaan Sate Ria. Harga sate yang ditawarkan kepada pengusaha adalah 15 sen dan mereka dibenarkan menjual dengan harga diantara 15 sen hingga 30 sen secucuk.( NST, 17 Ogos 1987).

Iklan Sate Ria di akhbar.

Sate Ria juga telah mengembangkan sayap perniagaanya hingga ke luar negara, bermula dengan Singapura dan kemudiannya ke eropah. Pada tahun 1987, cawangannya di London telah dibuka dan mencatatkan penjualan purata sehingga $100,000 sebulan, malah syarikat ini juga telah melabur dengan memperolehi mesin yang boleh menghasilkan 400 cucuk sate sejam (NST, 4 Ogos 1987). Sate Ria kemudiannya  turut menambah cawangannya di luar negara, antaranya Korea Selatan, New Zealand, German, Canada dan Australia.

Restoran Sate Ria cawangan Orchard Road

Satu lagi cawangan Sate Ria yang dibuka di Changi Road, Singapura.

Sinar yang ada sewaktu mula berpindah milik dibawah pengurusan Innovest Bhd pada tahun 1988 tidak kekal lama, meskipun syarikat ini berjaya membawa Sate Ria menembusi pasaran di Canada, German dan Australia.  Pada masa yang sama, pemindahan ini juga memberi impak kepada rangkaian restoren Sate Ria, ada diantaranya telah bertindak keluar dari kontrak asal, maka muncullah restoran Sate Ria Singapura yang dimiliki oleh Haji Jalil Haron misalannya. 

Status  cap dagangan Sate Ria di Australia

Status Sate Ria di New Zealand

Pada tahun 2008, syarikat ini dikatakan cuba bangkit semula iaitu dengan kemunculan restorannya di Shah Alam, malah turut menyertai pameran Francais International Malaysia di PWTC pada tahun yang sama dan Malaysian International Food & Beverages Trade Fair (MIFB) pada tahun 2009 di PWTC.


Rujukan:



City Hall to help jobless: grads get business sites, News Straits Times, 18 Jun 1987.

Dewani Abbas. Sate Ria tak terjejas dengan pembekuan harta Lorrain, Berita Harian. 19 Januari 1985

Intellectual Property in Australia. Access at http://www.ipaustralia.com.au/applicant/innovest-food-chain-sdn-bhd/trademarks/427884/ ( access date: 16 July 2013).

Kedai francais ala7-Eleven diperkenal, Utusan Malaysia, 24 Julai 1997

Lokman Mansor. Franchise industry set to gain from world meet, Business Times, 24 Mei 1999

Mafoot Simon. Sate: S'pura jadi pusat cubaan utk perluasan, Berita Harian, 6 Januari 1984

Malay Teachers celebrate after clinching satay franchise, The Straits Times, 7 Oktober 1984

Restoran Guru akan berimej baru, Berita Harian, 12 Januari 1986

Sate Ria a hit in London with $100,000 monthly sales, News Straits Times, 4 Ogos 1987

Sate Ria for Terengganu, News Straits Times, 19 Oktober 1987.

Sate Ria opens outlet in Seoul, New Sunday Times, 12 Jun 1988.

Sate Ria spreads its wing to Canada, News Straits Times, 28 Mei 1990

Sate Ria takes its satay to the stalls, News Straits Times, 17 Ogos 1987

Sate Ria Trademark. Trademarkify, access at http://www.trademarkify.com.au (access date 16 July 2013)

Sate Ria to open outlets in Australia, The News Straits Times, 8 April 1988

Tuminah Sapawi. Firma setempat ambil alih penuh Sate Ria, Berita Harian, 2 Januari 1989