Oleh : Harith Faruqi Sidek
Cettiar atau lebih dikenali
dengan sebutan Ceti telah wujud sejak sekian lama di Tanah Melayu, imej
stereotype yang mewakili cettiar ini ialah lelaki berketurunan India yang memakai kain
putih sambil mengepit payung di celah ketiak. Malah imej inilah yang ditonjolkan dalam filem
arahan Allahyarham Tan Sri P. Ramlee, iaitu “Anak Bapak” dan “Nasib Do Re Mi”.
Kemasyuran Tanah Melayu sebagai
pusat perdagangan telah menarik ramai pedagang luar untuk masuk berdagang.
Selain pedagang dari Arab dan Eropah, pedagang dari India juga menaruh minat
untuk sama-sama meraih rezeki di Tanah Melayu. Menurut Azharudin Mohamed Dali (
2009: 154), kedatangan kelompok cettiar ini telah berlaku dengan pesatnya mulai
penghujung abad ke-18 dan abad ke-19. Golongan Cettiar
ini dikatakan berasal daripada Madras, India dan sebelum bertapak di Tanah Melayu,
cettiar terlebih dahulu berhijrah dan menjalankan aktiviti mereka di Thailand
dan Myanmar (Azaharuddin, 2009:156).
|
Babak Cettiar menuntut hutang dari Harun dalam filem "Anak Bapak". |
Cettiar sebagai Pemberi Hutang
Aktiviti utama golongan cettiar ini ialah
sebagai peminjam wang, tetapi menurut Ummadevi Suppiah ( ms 1), golongan
cettiar ini juga terlibat dalam aktivti perdagangan candu, insuran serta
industri perlombongan bijih timah di Tanah Melayu. Dikatakan antara tahun 1870
– 1880an, komuniti cettiar ini telah membiayai sepenuhnya perdaganagn candu di
Singapura dan Pulau Pinang. (Umadevi Suppiah: 2). Cettiar juga telah membuat
inisiatif bagi memodenkan aktiviti peminjaman wang mereka dengan menerapkan kaedah
perbankan, lalu mereka telah menubuhkan beberapa buah bank. Dalam laporan
akhbar 'The Indian' pada 5 Julai 1937, sebuah bank milik golongan cettiar, iaitu
The Indian Overseas Bank telah ditubuhkan di Pulau Pinang. Pada awal abad ke
-20, golongan yang kerap menggunakan khidmat cettiar dalam mendapatkan pinjaman
ialah para petani, pelombong dan peladang, tetapi ada juga pemilik perniagaan
dan pembesar yang berurusan dengan cettiar, antaranya Tun Tan Cheng Lock yang
telah meminjam wang sebanyak 10 juta daripada cettiar dalam tahun 1921
(Azharuddin, 2009:159). Kemampuan para cettiar memberi pinjaman bukanlah
sesuatu yang aneh, kerana dikatakan sekitar tahun 1924, mereka mempunyai asset
di Tanah Melayu yang dianggarkan bernilai 270 juta. Pada tahun 1929, dana kewangan mereka di Tanah Melayu adalah
sebanyak 280 juta rupee.(Azharuddin, 2009:161).
Orang Melayu dan hutang cettiar
Sepertimana pemerhatian Frank
Swettenham dalam karyanya “The Real Malays”, sikap suka berhutang orang melayu
telah menyebabkan mereka mempunyai hubungan langsung dengan golongan cettiar
ini. Sikap suka berhutang ini ternyata
antara penyumbang kepada suburnya aktiviti cettiar di Tanah Melayu.Menurut Kratoska (1975:9), sebab
utama orang melayu berhutang dengan cettiar ialah kerana ingin mengadakan
keraian majlis perkahwinan, membiayai kos pengkembumian, upacara berkhatan atau mengerjakan haji, tetapi ada
juga membuat pinjaman bagi membiayai aktivi yang kurang berfaedah, umpamanya bagi melunaskan hutang
judi. Faktor desakan hidup akibat kemerosotan ekonomi juga memaksa orang melayu menggunakan perkhidmatan cettiar,
sebagaimana yang diceritakan oleh Mustapha Hassan dalam memoirnya 'Malay
Nasionalism before UMNO- Memoirs of Mustapha Hassan'. Menurut Mustapha, keadaan
ekonomi Malaysia sekitar tahun 1929 hingga 1933 adalah sangat tenat, harga
komoditi utama tanah melayu seperti getah, timah dan balak jatuh menjunam, dan
pada masa yang sama segala keperluan asas hidup seperti beras, ikan, daging,
telur , kelapa dan lain-lain mengalami kenaikan yang mendadak, ini tidak
setimpal dengan pendapatan yang diperolehi oleh orang melayu yang kebanyakkannya
berkerja sebagai peladang getah. Akhirnya demi meneruskan kelangsungan hidup,
mereka terpaksa mencagarkan tanah-tanah lot milik mereka kepada cettiar sebagai
proses mendapatkan pinjaman wang.
Kerana hutang, tanah warisan tergadai
Tanah merupakan asset sangat
berharga, namun pada sekitar abad ke-18, kebanyakkan tanah yang dimiliki oleh
orang melayu masih berupa hutan tebal dan paya, malah didiami oleh binatang
liar atau buas, tidak kurang pula yang mengaitkan tanah yang tidak diusahakan
itu dengan “penunggu” dan makhluk halus. Mungkin atas faktor inilah maka tanah
ini kurang dilihat pentingnya berbanding wang ringgit dan harta benda fizikal
yang lain.
Meskipun pada ketika itu harta
orang melayu hanyalah tanah dan hasil tanaman yang dituai setahun sekali,
mereka tetap akan menggunakanya sebagai cagaran dalam membuat pinjaman dengan
cettiar. (Kratoska, 1975:9). Sebagai
syarat perjanjian pinjaman, peminjam akan mencagarkan bidang tanah milik mereka
dan merekodkan transaksi berkenaan di Pejabat Tanah, ianya perlu dilakukan sebagai
bukti sekiranya peminjam engkar atau lari dari tanggungjawab membayar hutang,
maka cettiar ini mempunyai bukti bahawa tanah berkenaan telah jatuh milik
kepada mereka, dan sekiranya dicabar, bukti transaksi berkenaan akan digunakan
di Mahkamah kelak.
Pada tahun 1938, pendapatan
tahunan petani adalah sekitar $120.27 sahaja, namun mereka sanggup berhutang
dengan cettiar dengan jumlah yang lebih besar, iaitu diantara $100 hingga
$1000, malah ada yang lebih lagi.( Kratoska, 1975:11). Kadar faedah yang dikenakan
oleh cettiar keatas pinjaman yang diberikan adalah diantara 12% hingga 40%, dan
kadar yang dikenakan ini berbeza diantara satu kawasan dengan kawasan yang
lain, contohnya peminjam di kawasan Kuala Lumpur dan Ulu Langat dikenakan kadar
faedah sebanyak 12% - 36%, dan kawasan yang berisiko seperti Semenyih pula dikenakan kadar antara
10% - 40%.(Azharuddin, 2009:162). Meskipun berhadapan dengan kadar faedah yang
tinggi, orang melayu tetap memilih cettiar kerana proses pinjaman yang segera
malah adakalanya mereka dibenarkan membuat pinjaman melebihi nilai harta yang
mereka cagarkan.
Menurut Azharuddin (2009:163), pada
tahun 1930, terdapat 2,301 ladang getah di
Tanah Melayu, dan 242 buah daripadanya adalah milik cettiar. Pemilikan mereka
keatas ladang-ladang tersebut adalah melalui kaedah urusniaga biasa serta ada
juga yang diperolehi setelah pemilik ladang yang mencagarkan ladang tersebut
gagal melunaskan hutang mereka pada cettiar.
Selain Tanah, terdapat juga kes
dimana penghutang kehilangan kediaman, sepertimana yang dikisahkan oleh Alijah
Gordon dalam naskahnya “The Real Cry of Syed Syakh al-Hady”. Dalam karya
tersebut, Syed Sheikh Al-Hadi telah membuat pinjaman daripada cettiar sebanyak
$5ooo dengan kadar faedah 26%, selain turut mencagarkan rumah yang didiaminya.
Malangnya, sebelum sempat melunaskan sepenuhnya hutang yang dibuat, Syed Sheikh
Al-Hadi telah meninggal dunia, lalu rumah yang dicagarkan itu telah jatuh ke
tangan cettiar yang memberi pinjaman. (Azharuddin, 2009:165)
|
Syed Sheikh Ahmad Al-Hady (sumber : wikipedia) |
Tanah Orang Melayu di Pulau Pinang tergadai
Dalam laporan Berita Harian
bertarikh 24 November 2011, wartawan Faridzwan Abdul Ghafar melaporkan bahawa
di Pulau Pinang sahaja, sebanyak 252 lot tanah dengan anggaran bernilai RM2
billion milik orang melayu telah dirampas oleh cettiar. Kesemua tanah-tanah ini
jatuh ke tangan cettiar kerana kegagalan melunaskan hutang, lebih malang lagi
keturunan mereka terus tinggal di tanah berkenaan yang mereka sangkakan
masih milik mereka, sedangkan ianya telah tergadai akibat hutang nenek moyang mereka
berdekad yang lalu. Lebih memedihkan hati bila mengetahui ada tanah yang
mencecah nilai RM350 juta dengan keluasan 72.8 hektar tergadai akibat kegagalan
melunaskan hutang hanya hanya bernilai RM350. Laporan yang sama juga menyebut
kawasan yang terlibat ialah disekitar perkampungan melayu di Bayan Lepas,
Permatang Damar Laut, Teluk Kumbar, Balik Pulau, Teluk Bahang, Gertak Sanggul,
Kampung Seronok dan Kampung Binjai.
Pengenalan Akta Rizab Melayu
Menurut Kratoska (1975: 17),
meskipun pemindahan hak milik tanah orang melayu kepada bangsa asing berlaku
dalam banyak situasi dan kaedah, tetapi yang paling ketara ialah kes tanah
tergadai kepada cettiar atas kegagalan melunaskan hutang yang dipinjam. Melihatkan
jumlah tanah milik orang melayu yang tergadai kepada cettiar adalah sangat
tinggi, maka kerajaan British cuba mengawal fenomena ini dari menjadi buruk
melalui jalan perundangan. Maka British telah memperkenalkan “Malay Reservation
Enactment of 1913”, antara kandungan enakmen ini ialah larangan keatas sebarang
proses penukaran hak milik tanah yang diwartakan kerajaan sebagai Rizab Melayu
kepada orang asing serta peraturan lain yang menghadkan sesebuah tanah
dicagarkan dengan sewenang-wenangnya. Walau bagaimanapun, pengenalan enakmen
ini dilihat kurang berkesan, kerana jumlah tanah yang diwartakan adalah terlalu
sedikit, contohnya di Daerah Klian, Parit Buntar Perak, tanah yang dimiliki
oleh orang melayu termasuk sawah padi dan kawasan pertanian yang lain adalah
seluas 50,000 ekar, dan dari jumlah tersebut, hanya 15, 739 ekar sahaja yang
diwartakan sebagai rizab melayu. Paling membimbangkan ialah, di kawasan
tersebut terdapat 11 cettiar yang beroperasi sejak 1908. (Kratoska, 1975: 18). Lebih malang lagi, berlaku juga kes-kes tanah rizab ini
dicagarkan juga oleh orang melayu kepada cettiar, ini adalah
satu bentuk pengkhianatan oleh orang melayu keatas bangsanya sendiri.
Selain daripada itu, pada tahun
1930, British juga memperkenalkan kempen perbelanjaan berhemah melalui tayangan
filem dan ceramah di kampung-kampung. Program yang berjaya menarik minat
penduduk kampung ini antara lain menayangkan beberapa buah filem dokumentari, antaranya “Food
First”, iaitu berkaitan bagaimana menghasilkan produk makanan yang berkualiti, “Saving of Haji Hassan” pula berkongsi maklumat bagaimana untuk
menghasilkan tanaman getah dengan lebih baik dan filem yang bertujuan
menambahbaik sahsiah diri masyarakat melayu pada ketika itu ialah “ Thrift and
Extravagance”. Filem “ Thrift and Extravagance” ini berkisar tentang kisah
watak utamanya yang bernama Mat dan Idris, kedua-dua lelaki melayu ini
diceritakan mempunyai gaya hidup yang berlawanan, Mat hidup dalam
kesusahan akibat tabiatnya yang suka tidur lewat, suka berhutang dan meminjam
wang dengan cettiar, sementara Idris lebih berjaya kerana tidak mengamalkan
amalan hidup yang berlawanan dengan Mat.(Kratoska, 1975: 25-26).
|
Laporan Paul H. Kratoska tentang fenomena hutang ceti dikalangan petani di Tanah Melayu, 1975. |
Pendudukan Jepun hancurkan aktiviti cettiar
Pendudukan Jepun di Tanah Melayu
pada 1941 telah membawa igauan buruk kepada aktiviti ekonomi golongan cettiar,
banyak asset serta kepentingan milik mereka diambil atau dirampas oleh tentera
Jepun. Menurut Ummadevi Suppiah (ms 6), meskipun mereka dibayar pampasan bagi
setiap ladang getah yang diambil oleh tentera jepun, jumlah pampasan yang
diberikan adalah tidak setimpal dengan nilai ladang serta kerugian yang
mereka alami atas kemusnahan tanaman akibat peperangan. Selain ladang-ladang
getah, kawasan perlombongan milik mereka juga banyak yang telah dimusnahkan
oleh tentera Jepun.
Khatimah
Kehadiran Cettiar di Tanah Melayu
boleh diibaratkan seperti pisau bermata dua, satunya memudahkan peminjam dengan
kelulusan segera dan nilai pinjaman yang besar, tetapi pada asa yang sama, syarat
seperti kadar faedah yang tinggi telah memerangkap ramai peminjam yang
majoritinya terdiri dari orang Melayu, lalu tergadailah segala tanah, rumah dan
harta yang dicagarkan. Sikap suak berhutang orang melayu juga adalah faktor yang menyuburkan industri peminjam wang ini, malah kesan buruk turut dirasai apabila hutang yang gagal dilunaskan telah menyebabkan orang melayu hilang tanah dan harta.
Rujukan :
Azharuddin Mohd Dali. (2009). Cettiar di Tanah Melayu pada abad ke-20. Sejarah, no.17, 153 - 176.
Azrul Affandi Sobry. (2010, 11 Julai). 'Haram Jadah' menu enak, Berita Mingguan.
Faridzwan Abdul Ghafar. (2011, 24 November). Tanah Orang Melayu RM2b kini milik ceti, Berita Harian.
Johan Jaafar. (2008, 16 February). Why 'Penarik Beca' is well worth a revisit, New Straits Times.
John, J. G. (2010, 8 February ). Chettis different from Chettiars, New Strait Times.
Kratoska, P. H. (1975). The Chettiar and The Yeoman : British Cultural Categories and Rural Indebtedness in Malaya. Singapore: Institute of Southeast Asian Studies.
Suppiah, U. Pendudukan Jepun dan Kedudukan ekonomi komuniti Chettiar. Retrieved from http://www.scribd.com/doc/48475829/Pendudukan-Jepun-Dan-Kedudukan-Ekonomi-Komuniti-Chettiar-Keb-USM-1945-57-Ummadevi-Suppi (Diakses pada 9 Ogos 2012)